Ông Phạm Đức Long – Tổng Giám đốc Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) - cho hay, đầu tư vào nông nghiệp thông minh mất nhiều chi phí mà lợi nhuận không cao, nhưng mục tiêu đầu tư này là trách nhiệm của "anh cả" công nghệ với đất nước để hỗ trợ người nông dân và người tiêu dùng có được các sản phẩm sạch.

Tôn chỉ làm nông nghiệp của doanh nghiệp công nghệ

Gần đây, VNPT tuyên bố sẽ nhắm đến hệ sinh thái nông nghiệp thông minh. Chia sẻ lý do về vấn đề này, ông Phạm Đức Long - Tổng Giám đốc VNPT cho hay, Việt Nam vốn dĩ là một đất nước về nông nghiệp. Thế nhưng, tỷ trọng nông nghiệp đóng góp vào GDP không cao, dù số người dân làm nông nghiệp rất lớn và ngành nông nghiệp có ảnh hưởng rất lớn đến đại bộ phận người dân Việt Nam. VNPT luôn trăn trở làm sao bảo đảm được thu nhập cho người nông dân, làm sao nông nghiệp Việt Nam có năng suất cao, sản phẩm nông nghiệp có chất lượng tốt và có thương hiệu lan tỏa.

Ở các quốc gia phát triển, việc ứng dụng công nghệ vào lĩnh vực nông nghiệp đã tăng năng suất, hiệu quả lên rất cao. Ví dụ rau xà lách trồng theo cách truyền thống ở Việt Nam chỉ có mấy chục nghìn đồng/kg, nhưng nếu xà lách trồng ở Sơn La theo chuẩn xuất khẩu của Hàn Quốc có giá đến cả triệu đồng/kg. Chính yếu tố công nghệ đã thúc đẩy năng suất và hiệu quả của các sản phẩm nông nghiệp.

“VNPT là doanh nghiệp nhà nước, chúng tôi có thể dành nguồn lực đầu tư công nghệ vào lĩnh vực nông nghiệp một cách bài bản mà không đặt quá nhiều vào vấn đề lợi nhuận. Mục tiêu của chúng tôi là làm sao thay đổi ngành nông nghiệp Việt Nam và hỗ trợ cho người nông dân có được cuộc sống tốt hơn, làm sao người dân Việt Nam được dùng các sản phẩm sạch để đảm bảo sức khỏe và giống nòi”, ông Phạm Đức Long nói.

Trên thực tế, mô hình nông nghiệp thông minh đã từng được nhiều doanh nghiệp công nghệ “để ý” tới. Nhìn nhận những ưu, nhược điểm của các mô hình đi trước, VNPT đã chọn làm nông nghiệp thông minh theo một cách hoàn toàn mới. 

“VNPT nhận thấy hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp đã triển khai nông nghiệp thông minh, nhưng chủ yếu họ làm theo kiểu nhà mành, nhà kính. Chúng tôi thấy rằng mô hình này chỉ phù hợp cho một nhóm nhỏ có điều kiện kinh tế vì chi phí đầu tư như vậy rất lớn, tới vài tỷ đồng cho nhà kính, không phù hợp với đại đa số gia đình nông thôn Việt Nam với điều kiện đầu tư còn hạn chế”, ông Phạm Đức Long cho biết. VNPT cũng đã tham khảo mô hình nông nghiệp của Mỹ, nhưng họ có nền nông nghiệp rất hiện đại và cũng không thể áp dụng được trong điều kiện Việt Nam. 

Làm nông nghiệp thông minh bằng hướng đi mới

VNPT đã hợp tác với các đối tác của Nhật để triển khai nông nghiệp thông minh theo một cách làm rất khác biệt. Theo mô hình VNPT hợp tác với đối tác OPTiM (công ty chuyên về sản xuất các thiết bị IoT, AI và là cung cấp hỗ trợ giải pháp từ xa, nông nghiệp thông minh hàng đầu Nhật Bản), thì sẽ dùng drone (máy bay không người lái loại nhỏ) để chụp và chuyển các thông tin về phân tích. 

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ tự động phát hiện ra những điểm bị sâu bệnh, phun thuốc trừ sâu đúng vào chỗ cây trồng bị sâu bệnh. Cách này có thể tiết kiệm đến 99% thuốc trừ sâu, loại bỏ phần bị phu thuốc và thu hoạch được sản phẩm nông nghiệp sạch. Drone còn chụp ảnh và chuyển về phân tích dữ liệu hóa đất đai và chăm sóc cây trồng, dự đoán sự phát triển của cây trồng. Với dữ liệu này, người nông dân có thể tính toán đến khả năng thu hoạch cây trồng của mình.

Trước đây, để triển khai giải pháp như vậy phải dùng drone có camera tích hợp AI và giá thiết bị này rất đắt (camera AI có giá đến vài chục triệu đồng). Nhưng với cách làm của VNPT và đối tác thì không cần phải sử dụng camera AI mà chỉ là camera có độ phân giải cao có mức giá rất rẻ. Ảnh gửi về máy chủ sẽ được ứng dụng AI phân tích hình ảnh, nhận dạng vùng sâu bệnh để xử lý. 

Đây là mô hình đang được áp dụng tại Nhật với các cánh đồng lúa mẫu lớn, có sản phẩm gạo sạch không có thuốc trừ sâu. Cách làm này phù hợp với nông nghiệp Việt Nam nếu có sự hỗ trợ từ các doanh nghiệp công nghệ.

Ông Huỳnh Quang Liêm - Phó Tổng Giám đốc VNPT - cho biết, VNPT và OPTiM đã ký kết hợp tác để nhanh chóng triển khai giải pháp nông nghiệp thông minh tại Việt Nam và Bình Phước để đưa ra các giải pháp phù hợp cho nông nghiệp của Việt Nam. VNPT cũng đã xây dựng nền tảng và thiết bị IoT phục vụ các lĩnh vực như nông nghiệp thông minh. Như vậy, hai bên sẽ sớm có sản phẩm nông nghiệp thông minh tại Việt Nam.

Lãnh đạo VNPT cũng cho rằng, nếu trước đây khi nói phát triển nông nghiệp người ta nói đến 3 nhà “Nhà nông, Nhà khoa học và Nhà doanh nghiệp” thì nay, với nông nghiệp thông minh cũng cần có sự bắt tay của 3 nhà nhưng là 3 nhà mới: “Nhà nông - Nhà tiêu thụ - Nhà công nghệ”. Bên cạnh đó, cần có chính sách “dồn điền, đổi thửa” tạo ra các cánh đồng mẫu lớn để có thể công nghiệp hóa nông nghiệp.

Để thúc đẩy xây dựng nông nghiệp thông minh, VNPT khuyến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải xây dựng bản đồ số về ngành nông nghiệp.